شرایط جوی ایران
گیلان
مرطوب‌ترين منطقه سواحل جنوبى بحر خزر است و جمع باران سالانه آن به حدود ۲۰۰۰ ميلى‌متر مى‌رسد.
بندر انزلی
مقدار باران در سال ۱۳۵۴ به طور متوسط ۲۴۷ سانتیمتر - در مهرماه = ۵۵۹٫۵۴ سانتیمتر - در بهمن ماه = ۲۳۰ و در مرداد =۱۵۰ سانتیمتر * طوبت ۷۴٪ * حرارت متوسط ۱۶ درجه
بابلسر
مقدار باران در سال ۱۳۵۴ به طور متوسط ۹۶٫۹ سانتیمتر
گرگان
رطوبت متوسط ۵۳٪ * حرارت متوسط ۱۸ درجه سانتی‌گراد * در گيلان سه عامل بادهاى غربى - بادهاى محلى - بادهاى شمالى موجب شدند که اين ناحيه حداکثر مقدار باران سالانه را دارا باشد و بيش از ۵۰% باران سالانه آن در پائيز و ۲۵% آن در زمستان و ۱۵% در بهار مى‌باشد.
مازندران
درجه حرارت گرماى مازندران مشابه گيلان است ميزان رطوبت آن کمتر است هر اندازه که بهسوى ساحل جنوب شرقى درياى خزر پيش برويم خشکى شديدتر و ميزان حرارت بيشتر مى‌شود. حداکثر گرما در تابستان ممکن است گاهى به ۴۰ درجه در ساحل شرقى برسد و رطوبت کاهش يابد * میزان بارندگی ۲۵% در زمستان و ۲۵% در تابستان و ۴۰% در پائيز و ۱۰% در بهار مى‌باشد. در سردترين ماه‌هاى سال (بهمن ماه) ميانگين درجه حرارت ۷ و در گرم‌ترين آن (مرداد ماه) در حدود ۲۶ درجه سانتى‌گراد مى‌باشد.
فلات مرکزی ایران
بيش از ۳/۲ از وسعت خاک کشور است. از ویژگی‌های این فلات ۷ ماه گرمای خشک و قلت ریزش باران بین ۳۰ تا ۳۵۰ میلیمتر. ریزش باران در جاسک حدود ۲۲۷ میلیمتر و در بندر لنگه ۴۲۲ میلیمتر است.
سواحل جنوبی ایران
از هوای مرطوب برخوردار است. ولی اکثر منطقه کم باران و خشک است. جلگه خوزستان در جنوب‌غربى ايران که از نظر جغرافيائى رابطه‌اى با کناره‌هاى ديگر جنوبى ايران ندارد داراى آب و هواى نسبتاً مطلوبى مى‌باشد در مقابل گرماى شديد، احتمال يخبندان هم وجود دارد. بارندگى من حيث‌المجموع در مناطق ساحلى جنوب ايران بسيار کم است حداکثر به حدود ۱۰۰ ميلى‌متر در فصل زمستان مى‌رسد ولى خوزستان با حداکثر بارندگى متوسط سالانه ۲۸۰ ميلى‌متر (اهواز ۳۴۲ ميلى‌متر) از ساير مناطق کناره‌اى جنوب مستثنى است. فصل باران در ماه‌هاى سرد سال از مهرماه تا ارديبهشت است ولى تعداد روزهاى بارانى سال بسيار کم، ممکن است از ۴ تا ۵ روز رد سال تجاوز نکند وانگهى مقدار ريزش از ۲۰۰ تا ۵۰۰ ميلى‌متر در سال تغيير مى‌کند. حداکثر گرما در جلگه خوزستان ۵۴ درجه و شدت آن از تيرماه تا شهريورماه است (حداکثر مطلق درجه حرارت تير ماه اهواز ۵۰ درجه سانتى‌گراد) اختلاف گرماى شب و روز ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتى‌گراد و دوران فصول گرم و سرد آن از ساير نواحى بيشتر است. تفاوت بين حداکثر و حداقل مطلق درجه حرارت۱ر سراسر سال در جلگه خوزستان بين ۴۰ تا ۵۰ درجه (در نواحى مرکزى بين ۵۰ تا ۶۰ در سواحل درياى خزر بين ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتى‌گراد) مى‌باشد. در ديگر مناطق کناره‌اى چون جنوب و جنوب‌شرقى ايران بارندگى بسيار کم و باران بيشتر در فصل زمستان مى‌بارد. زمستان اين مناطق ملايم و مطبوع و درجه حرارت به ندرت تا ۵ درجه کاهش مى‌يابد. متوسط گرماى سالانه در مجموع منطقه بالغ بر ۲۴ درجه است.
اختلاف درجه حرارت در فصول مختلف سال همچنين شب و روز زياد نيست. ميزان رطوبت نسبتاً کم است خصوصاً در بوشهر به‌علت مرتفع بودن منطقه رطوبت در زمستان به حداقل گاهى به صفر مى‌رسد، معدل حداکثر تابستانى در بوشهر ۵/۳۳، در جاسک ۹/۳۳ است و معدل حداکثر حرارت زمستانى به ترتيب در بوشهر ۱/۲۱ و در جاسک ۲/۲۳ درجه مى‌باشد.
ميزان بارندگى در طول کناره متفاوت است در بوشهر ۳۳۱ ميلى‌متر در جاسک ۲۲۷ ميلى‌متر مى‌باشد.
البته منطقه کناره‌اى درياى عمان به‌علت آنکه گاهى تحت‌تأثير بادهاى موسمى اقيانوس هند قرار مى‌گيرد وضع آب و هوائى آن اندکى متفاوت است، باران آن نامنظم و خشکسالى زياد است، تابستان‌هاى اين نواحى به‌علت وزش بادهاى گرم عربستان بسيار گرم گاهى از ۵۰ درجه سانتى‌گراد تجاوز مى‌کند، حداکثر گرماى آن در ارديبهشت ماه و زمستان‌هاى آن از سواحل خليج‌فارس معتدل‌تر مى‌باشد.
اقليم کوهستانى ايران
اگر براى درجه حرارت هوا با ارتفاع رابطه‌اى قائل باشيم که طبعاً اين رابطه وجود دارد و بپذيريم که هرچه ارتفاع افزايش يابد از درجه گرمى هوا کاسته مى‌شود (به ازاءِ هر ۱۰۰ متر نيم درجه) ارتفاعات ايران را مى‌توان از نظر ميزان درجه گرمى هوا به چهار طبقه وسيلهٔ يک نوار فرضى افقى تقسيم کرد:
طبقه اول - نواحى پست که ارتفاع آنها بين ۲۸ متر زيرسطح دريا تا ارتفاع ۵۰۰ متر.
طبقه دوم - نواحى واقع بين ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر.
طبقه سوم - نواحى واقع بين ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر.
طبقه چهارم - نواحى کوهستانى که ارتفاع آنها بيش از ۲۰۰۰ متر مى‌باشد.
اراضى طبقه اول را جلگه‌هاى پست داخلى و سواحل درياى خزر و کناره‌هاى خليج‌فارس و بحر عمان و دشت‌هاى مرکزى تشکيل مى‌دهد. از خصوصيات آب و هواى اين طبقه از اراضى ايران (به‌غير از سواحل درياى خزر که مستثنى است) تابستان‌هاى گرم و طولانى و زمستان‌هاى ملايم مى‌باشد. آبادان با ارتفاع ۳ متر - انزلى ۱۵ متر - اهواز ۲۰ متر - دزفول ۱۵۱ متر سرخس ۲۹۹ متر و زابل با ارتفاع ۵۰۰ متر جزءِ اين طبقه قرار دارند.
اراضى طبقهٔ دوم که بين ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ متر ارتفاع دارند بين طبقه اول و فلات ايران قرار گرفته به شکل يک نوار نسبتاً کم‌عرضى دور طبقه سوم واقع شده‌اند. از خصوصيات اين طبقه هواى خشک و گرم تابستان و نسبتاً ملايم زمستان مى‌باشد. قلت آب دشت‌هاى مرکزى را بى‌استعداد ساخته است. ارتفاع بعضى از نقاط معروف آن ورامين ۹۲۹ متر - گرمسار ۸۴۶ متر - قم ۹۳۹ متر - کاشان ۹۴۴ متر - ايران‌شهر ۵۶۹ متر - کازرون ۸۵۳ متر مى‌باشد.
طبقهٔ سوم با ارتفاع بين ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر تقريباً تمام قسمت آباد فلات ايران را شامل است از ويژگى‌هاى اين طبقه تابستان‌هاى نسبتاً ملايم و زمستان‌هاى سرد است که البته درجه گرما در تابستان و سرما در زمستان، همچنين طول مدت گرما و سرما نسبت به ارتفاع متفاوت مى‌باشد. نقاط کم ارتفاع جزءِ نواحى گرمسير و نقاط مرتفع جزءِ مناطق سردسير است.
تهران با ارتفاع ۱۱۹۸ متر - کرج ۱۳۰۷ متر - قزوين ۱۲۸۶ متر - زنجان ۱۶۳۴ متر - تبريز ۱۴۰۵ متر - رضائيه ۱۳۳۲ متر - سمنان ۱۰۹۵ متر - بيرجند ۱۴۵۵ متر - همدان ۱۸۹۰ متر - کرمانشاه ۱۲۹۸ متر - اصفهان ۱۵۸۳ متر - شيراز ۱۵۳۰ متر - يزد ۱۲۳۳ متر - و کرمان با ۱۷۵۱ متر ارتفاع در اين طبقه قرار دارند.
سرزمين‌هائى که در ارتفاع بيش از ۲۰۰۰ متر واقع شده‌اند چون جبال البرز و کوه‌هاى خراسان در شمال و شمال شرقى و رشته‌هاى سهند و سبلان و بزغوش و کوه‌هاى رضائيه در شمال غربى کو‌هاى زاگرس در غرب و کوه‌هاى تفتان و بزمان و کوه‌هاى مرکزى مى‌باشند اين مناطق به‌طور کلى از نواحى سردسير ايران مى‌باشند. تابستان‌هاى ملايم و زمستان‌هاى بسيار سرد و طولانى از خصوصيات آب و هوائى اين طبقه است نقاط مرتفع و عمده آن دماوند ۵۶۷۱ متر - سبلان ۴۷۲۰ متر - زردکوه ۴۵۳۹ - شيرکوه ۴۰۶۴ متر - تفتان ۴۰۴۲ متر - توچال ۳۹۶۷ متر - جبال بارز ۳۹۵۲ متر - سهند ۳۷۰۰ متر - الوند ۳۵۶۱ متر - بزغوش ۳۲۹۷ متر و آلاداغ ۳۲۱۱ متر مى‌باشند.
از نظر نزولات جوى ميزان بارندگى در نوارها متفاوت است نقاط بالاى ۴۰۰۰ متر ارتفاع را قلل و تيغه‌هاى بلند تشکيل مى‌دهد که عموماً مستور از برف و يخ مى‌باشند. سرزمين‌هاى بين ۲۰۰۰ تا ۴۰۰۰ متر در پائيز و زمستان و بهار بارندگى دارند تابستان تقريباً بى‌ابر و هواى آن خشک و سرد است در نواحى بين ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر دره‌ها و تپه‌ها زمستان نسبتاً ملايمى دارند، برف‌ها زود آب مى‌شوند تابستان گرم تقريباً بى‌باران است، در زير نوار ۱۰۰۰ متر که عموماً دامنه‌هاى پست قرار دارند هوا خشک‌تر و گرم‌تر است باران زمستانى زياد ولى ريزش برف کم است تابستان خشک و بى‌باران تا جائى‌که علف‌ها زرد شده و مى‌سوزد و رويش گياهان از طليعه بهار آغاز مى‌گردد.
آب و هواى کوهستانى ايران را مى‌توان به دو نوع تقسيم کرد: کوهستانى سرد - کوهستانى معتدل.
به‌طور تقريب حدود ۴/۱ از سرزمين ايران که ارتفاعات و قله‌هاى بلند را تشکيل مى‌دهند داراى آب و هواى سرد کوهستانى مى‌باشند ، متوسط حرارت ماه‌هاى سرد سال از ۳ درجه سانتى‌گراد پائين‌تر است. از مشخصات نواحى سرد کوهستانى ايران عدم پيوستگى آنها به‌هم مى‌باشد، عموماً قلل با بيش از ۳۰۰۰ متر ارتفاع داراى آب و هواى کوهستانى سرد مى‌باشند و اين قلل مرتفع چون دماوند، سبلان، قسمت‌هاى مرتفع زاگرس و کوه‌هاى مرزى ايران و ترکيه اکثراً برف دائمى دارند. از خصوصيات آن سرماى شديد ارتفاعات در زمستان و اعتدال آنها در فصل تابستان مى‌باشد.
ناحيه کوهستانى غرب که حدود ۵/۱ تا ۶/۱ از سرزمين ايران را دربر مى‌گيرد شامل ارتفاعات سرزمين‌هاى به‌هم پيوسته است که از شمال غربى کشور در آرارات شروع و نيمه غربى ايران را فرا گرفته در جهت شمال غربى جنوب شرقى ممتد مى‌باشد. اين ناحيه کوهستانى که طول آن را مدخل خليج‌فارس تا شمال غربى ايران از ۱۲۰۰ کيلومتر تجاوز مى‌کند نه فقط در امتداد شمال جنوبى خود از ارتفاع آن کاسته مى‌شود بلکه مقدار باران سالانه نيز به‌همين نسبت کمتر شده برعکس ميزان حرارت افزايش مى‌يابد به طورى‌که پرباران‌ترين و خنک‌ترين قسمت‌ها در شمال غربى و خشک‌ترين و گرم‌ترين نواحى را در جنوب شرقى اين ناحيه مى‌توان مشاهده کرد.
صرف‌نظر از اين اصل کلى اختلاف شديد پستى و بلندى و وضع امتداد کوه‌ها موجب شده است که اختلاف اقليمى شديدى بين نواحى مجاور هم به‌وجود آيد به طورى‌که تمام دامنه‌هاى غربى کوهستان‌ها معمولاً پر باران‌تر و سرسبزتر از دامنه‌هاى شرقى آن است و اين به‌واسطه بادهاى حامل رطوبتى است که مبدأ وزش آنها در غرب از اقيانوس اطلس و درياى مديترانه مى‌باشد، هنگامى‌که بهسوى شرق مى‌وزد چون به سلسله کوه‌هاى غربى که بيش از ۱۵۰۰ متر ارتفاع دارند مى‌رسد در همان دامنه‌هاى غربى کوه‌ها به‌صورت باران فرو مى‌ريزد و دامنه‌هاى چمنزار و سرسبز را تشکيل مى‌دهد در حالى‌که در دامنه‌هاى شرقى آن ريزش باران کمتر است.
مقدار ريزش باران در اين ناحيه کوهستانى در طول سال از ۳۰۰ تا ۱۰۰۰ ميلى‌متر برحسب نقاط مختلف متفاوت است که با توجه به ميانگين گرم‌ترين ماه‌هاى سال که از ۴/۲۴ درجه متجاوز نيست و ميانگين سردترين ماه سال از ۹/۲ - درجه پائين‌تر نمى‌باشد مى‌توان آب و هواى اين ناحيه کوهستانى را به‌منزله آب و هواى معتدل محسوب داشت.
ناحيه معتدل کوهستانى ايران تقريباً قسمت اعظم باران و برف خود را مديون وزش بادهاى باران‌زا غرب مى‌باشد که اين بادها بر اثر برخورد با ارتفاعات زاگرس که جهت شمال غربى جنوب شرقى دارند موجب ريزش باران مى‌شوند. در دامنه‌هاى بين ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ متر باران نسبتاً کافى مى‌بارد اين ميزان بارندگى در سنندج ۴۴۰ ميلى‌متر در سال مى‌باشد گرماى متوسط مرداد ماه سنندج در طول ۱۵ سال (۱۳۴۰ - ۱۳۵۴) اندازه‌گيرى ۲/۲۶ درجه سانتى‌گراد و سرماى دى ماه آن ۱. درجه بوده است هرچه بهسوى شمال غربى ايران پيش مى‌رويم مقدار گرما کاهش مى‌يابد چنانچه متوسط گرماى مرداد ماه تبريز و رضائيه در همان مدت ۱۵ سال به ترتيب ۸/۲۵ و ۷/۲۳ درجه و متوسط سرماى دى ماه اين دو ناحيه به ترتيب ۳ - و ۲/۸ - درجه سانتى‌گراد بوده است.
اگر توده کوهستانى زاگرس را به دو قسمت شمال غربى و جنوب شرقى تقسيم کنيم مى‌توانيم قسمت شمال غربى را زاگرس مرطوب و قسمت جنوب شرقى را زاگرس خشک بناميم. زاگرس مرطوب داراى جنگل‌هاى وسيع بلوط است و حال آنکه زاگرس خشک محل رويش درختان پسته کوهى است. همچنين زاگرس مرطوب سرچشمه رودهاى بزرگ و پرآبى مانند کرخه آبدير و کارون است در صورتى‌که تنها رود قابل توجه زاگرس خشک رود کم‌آب کر مى‌باشد.